Adresaci: nauczyciele przedmiotów przyrodniczych i inni zainteresowani nauczyciele szkół podstawowych i ponadpodstawowych województwa małopolskiego
Cele:
PROGRAM KONFERENCJI
15.45 – 16.00
Rejestracja uczestników
16.00 – 16.10
UROCZYSTE ROZPOCZĘCIE KONFERENCJI
16.10 – 16.35
Wykład inauguracyjny: Edukacja geograficzna w terenie. Potrzeba krajoznawstwa w edukacji szkolnej.
Zajęcia w terenie są dla uczniów niezastąpionym źródłem wiedzy i doznań poznawczych, warsztatem rozwijania umiejętności geograficznych oraz możliwością dostrzeżenia piękna
w świecie natury i kultury. Zaspokajają pragnienia i potrzeby uczniów: poznawania, doświadczania, wyjaśniania, rozumienia, scalania wątków, interpretowania itp. I choć dla nauczycieli geografii są poważnym wyzwaniem oraz trudnym zadaniem, to żadna lekcja w klasie ich nie zastąpi. Istotnym celem poznawczym i naukowo-badawczym zajęć w terenie jest uświadomienie istnienia pomostu między teorią, ideami, tradycjami a praktyką dotyczącą szkolnych geograficznych zajęć terenowych.
Doświadczanie i nawiązywanie więzi odbywa się we wspólnocie uczniów, w której młodzi ludzie mogą dawać własne świadectwo serdecznego związku z własnym regionem. Najwspanialszą formą takich wspólnot są szkolne koła krajoznawczo turystyczne. Zarówno nauczyciele, jak i uczniowie tworzący SKKT są prawdziwą, biblijną „solą ziemi” – ziemi, na której rosną i dojrzewają – swojej małej ojczyzny. Podczas wycieczek krajoznawczych rozpoczyna się „zorganizowany” proces doświadczania małej ojczyzny.
Dr hab. Joanna Angiel – geograf, dydaktyk, nauczyciel akademicki na Uniwersytecie Warszawskim (Wydział Geografii i Studiów Regionalnych). Autorka kilku książek o rzekach (w tym o Wiśle) oraz wielu innych publikacji naukowych i popularno-naukowych z zakresu geografii. Dwukrotnie przepłynęła szlak żeglowny Wisły od tzw. kilometra „0” do ujścia rzeki do Bałtyku.
16.35 – 17.00
Nauka przez zabawę w Małopolskim Centrum Nauki Cogiteon.
Podczas wystąpienia uczestnicy otrzymają informacje dotyczące celu i koncepcji budowy Małopolskiego Centrum Nauki Cogiteon. Przedstawione zostaną także potencjalne możliwości realizacji lekcji terenowych z zakresu przedmiotów przyrodniczych w ramach planowanych wystaw, laboratoriów oraz ogrodzie na dachu. Uczestnicy zostaną także zapoznani z działalnością Mobilnego Projektu Edukacyjnego „Naukowej”.
Piotr Szymański – Dyrektor Małopolskiego Centrum Nauki Cogiteon,
17.00 – 17.25
Zielone miejsca w Krakowie jako naturalne przestrzenie dla edukacji ekologicznej.
Miejskie tereny zieleni kryją w sobie wiele tajemnic. Stanowią też doskonałą bazę do prowadzenia szeroko pojętej edukacji, nie tylko ekologicznej. Jak do nich trafić? Co w nich robić? O tym oraz o wielu innych projektach edukacyjnych Zarządu Zieleni Miejskiej opowiem Państwu w trakcie mojej prezentacji.
Katarzyna Przyjemska-Grzesik – od 7 lat kieruję zespołem „Kraków w zieleni”, którego celem i sensem istnienia jest bycie blisko mieszkańców. Wypełnienie tej misji realizujemy zarówno przez czynny udział w procesach konsultacji, jak i przez szereg działań animacyjnych kierowanych do mieszkańców i realizowanych w zielonych, miejskich plenerach. Moja ulubiona forma działania to praca zespołowa, zwłaszcza gdy ma formułę „burzy mózgów”. Uwielbiam uwalnianie potencjału każdego z uczestników jakie ma miejsce w trakcie takich spotkań. Moim marzeniem jest zaadaptowanie w praktyce idei „miasta wspólnego”. Wierzę gorąco, że tylko w mieście za które współodpowiadamy, będziemy żyli szczęśliwie.
17.25 – 17.50
Edukacja w terenie na lekcjach biologii.
Zajęcia w terenie pełnią istotną rolą w procesie poznawczym uczniów. Pozwalają na uczenie się poprzez działanie, przeżywanie i odkrywanie. Na lekcjach biologii i przyrody bezpośredni kontakt ze środowiskiem przyrodniczym jest także niezmiernie istotny dla kształtowania postaw proekologicznych. Podczas zajęć terenowych nauczyciel pełni rolę przewodnika organizującego sytuacje dydaktyczne, sterującego odkrywaniem przez ucznia wiedzy przyrodniczej. Podczas wystąpienia pojawią się przykłady ciekawych lekcji terenowych z biologii i przyrody z uwzględnieniem aplikacji do rozpoznawania gatunków. Zaprezentowane zostaną karty pracy oraz propozycje praktycznych stron internetowych.
Dr Kinga Wierzbicka – doradca metodyczny ds. biologii szkół podstawowych: powiat krakowski i Miasto Kraków, doktor nauk biologicznych, nauczyciel przyrody, biologii, fizyki i chemii w SP nr 135 w Krakowie. Nauczyciel Uniwersytetu Dzieci, przewodniczący zespołu matematyczno-przyrodniczego, egzaminator OKE, autorka publikacji z zakresu ekologii i dydaktyki biologii.
17.50 – 18.15
Gry terenowe, qesty nie tylko na Wychowaniu Fizycznym.
To, że wychowanie fizyczne możemy prowadzić na świeżym powietrzu każdy wie. Dlaczego nie poprowadzić innych lekcji, np. historii, geografii, czy nawet j. polskiego również w terenie?! Propozycją takiej lekcji są gry terenowe i qesty, które możemy powiązać z realizowanymi treściami danego przedmiotu, jednocześnie korzystając z uroków zajęć na świeżym powietrzu.
Agata Wdowik – nauczyciel wychowania fizycznego, doradca metodyczny ds. wychowania fizycznego dla szkół ponadpodstawowych MCDN. Licencjonowany instruktor Zumby, Nordic Walking i Turystyki Rowerowej. Instruktor piłki koszykowej i LA.
18.15 – 18.40
Wykorzystanie geostanowisk w edukacji przyrodniczej na przykładzie Tatr i Podtatrza
Wzmożony ruch turystyczny w Tatrach, który jest obserwowany od co najmniej 10 lat przyczynia się do licznych przekształceń rzeźby i degradacji środowiska naturalnego. Wyzwania wynikające z masowej turystyki związane są przede wszystkim z rozwojem stref zdegradowanych, zaśmiecaniem, wzrostem hałasu oraz licznymi wypadkami. W związku z tym istnieje potrzeba edukacji ekologicznej i szukania alternatywnych destynacji wokół Tatr, aby zminimalizować negatywne skutki masowej turystyki.
Geostanowiska są to obiekty bądź obszary o wyjątkowych walorach przyrodniczych, tj. przełomy rzek, punkty widokowe, odsłonięcia skalne, wodospady, jaskinie, wzgórza ze średniowiecznymi ruinami zamków, jeziora itp. Mogą być one wykorzystane zarówno w celach turystycznych, jak i edukacyjnych, ze względu na ich wysokie walory naukowe, które zostały potwierdzone wieloma publikacjami. Promocja geostanowisk zlokalizowanych wokół Tatr może przyczynić się do większego zainteresowania tymi terenami. Jednakże sam proces udostępniana geostanowisk wymaga współpracy wielu lokalnych grup społecznych, w tym samorządów lokalnych, przedsiębiorców, naukowców oraz działaczy lokalnych.
Dr Joanna Fidelus-Orzechowska – geografka, geomorfolożka, pracuje w Instytucie Biologii i Nauk o Ziemi Uniwersytetu Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie. Jej zainteresowania naukowe koncentrują się wokół geomorfologicznych skutków oddziaływania turystyki pieszej, narciarstwa i gospodarki leśnej w obszarach górskich oraz zarządzania i funkcjonowania turystyki w górskich obszarach chronionych.
Dr Anna Chrobak-Žuffová – geografka, absolwentka Uniwersytetu Pedagogicznego, pracuje w Instytucie Biologii i Nauk o Ziemi Uniwersytetu Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie. Prowadzi badania dotyczące georóżnorodności Podtatrza i promuje geoturystykę na tym terenie. Jest autorką kilkunastu publikacji naukowych i popularnonaukowych z zakresu georóżnorodności i geoturystyki Podtatrza. Licencjonowany przewodnik tatrzański. Pasjonatka pszczelarstwa.
18.40 – 18.50
Komunikat: Mapa geoedukacyjna Krakowa.
Działania w zakresie sieci współpracy i samokształcenia nauczycieli geografii w 2021-2022 w MCDN przyczyniły się do stworzenia bazy stanowisk geoedukacyjnych, która docelowo ma stać się mapą geoedukacyjną Krakowa. Nauczyciele uczestniczący w spotkaniach tej formy doskonalenia zawodowego chętnie dzielili się swoim doświadczeniem – brali udział jako prelegenci w konferencji MCDN podsumowującej Małopolskie Forum Przedmiotów Przyrodniczych. Opracowana przez nich lista stanowisk geoedukacyjnych z Krakowa i gmin powiatu krakowskiego stanowi cenną pomoc dydaktyczną w pracy nie tylko nauczycieli geografii. Istnieje więc potrzeba kontynuacji działań w zakresie tworzenia mapy geoedukacyjnej w kolejnym roku, poprzez uzupełnienie przygotowanego opracowania o opisy krajoznawcze i informacje praktyczne dla nauczycieli. Warto również, w najbardziej popularnych miejscach pod kątem edukacji terenowej w Krakowie i powiecie krakowskim, stworzyć konkretne propozycje kart pracy z wykorzystaniem opracowanych stanowisk geoedukacyjnych. Być może wskazane będzie nawet rozszerzenie zasięgu mapy stanowisk geoedukacyjnych na całe województwo małopolskie.
Michał Zatorski – doradca metodyczny ds. geografii MCDN, nauczyciel geografii w Szkole Podstawowej nr 4 w Krakowie, a także przyrody i przedmiotów zawodowych z obszaru turystycznego. Autor publikacji dydaktycznych i naukowych o tematyce zajęć terenowych, progresywizmu pedagogicznego, edukacji antydyskryminacyjnej na lekcjach geografii, a także edukacji architektoniczno-urbanistycznej w kontekście zasad zrównoważonego rozwoju. W swojej działalności i pracy naukowej od wielu lat zajmuje się geomorfologią strukturalną, geoochroną, geoturystyką oraz waloryzacją środowiska abiotycznego.
18.50 – 18.55
ZAKOŃCZENIE KONFERENCJI