Jak wspierać młodzież w niestabilnym świecie? Odpowiedź badawcza i praktyczna profilaktyki zintegrowanej” – publikacja pokonferencyjna

Jak wspierać młodzież w niestabilnym świecie? To przewodnie pytanie, które 11 stycznia br. postawili sobie uczestnicy konferencji profilaktycznej zorganizowanej we współpracy Małopolskiego Centrum Doskonalenia Nauczycieli w Krakowie oraz Instytutu Profilaktyki Zintegrowanej wraz z siecią współpracujących organizacji pozarządowych.

Głównym celem wydarzenia, które zgromadziło około 100 osób stacjonarnie oraz 210 uczestników w formie online, przede wszystkim nauczycieli, psychologów, pedagogów oraz dyrektorów szkół z województwa małopolskiego, była refleksja nad wyzwaniami wychowawczymi i profilaktycznymi problemów dzieci i młodzieży w aspekcie dynamicznych zmian współczesnego świata, przed którymi stoją rodzice i nauczyciele. Próbę zmierzenia się z odpowiedzią na wiele trudnych pytań w tym kontekście podjął dr Szymon Grzelak – Prezes Instytutu Profilaktyki Zintegrowanej wraz z zespołem współpracowników.

Dr Grzelak jest autorem i propagatorem Modelu Profilaktyki Zintegrowanej, czyli kompleksowego podejścia do profilaktyki. W tym ujęciu poszczególne problemy i zachowania ryzykowne młodzieży są postrzegane i analizowane w szerokim kontekście wielu innych problemów i zachowań ryzykownych, co pozwala na poszukiwanie ich wspólnych przyczyn i uwarunkowań. W podejściu zintegrowanym szczególną wagę przywiązuje się do wspierania czynników chroniących, dostrzegania i uwzględniania roli różnych podmiotów mających wpływ na młodzież:  rodziców, szerszej rodziny, nauczycieli, samorządu, organizacji pozarządowych, organizacji religijnych, czy wreszcie samej młodzieży.

Wiosną 2023 Instytut Profilaktyki Zintegrowanej opublikował raport „Jak wspierać młodzież w niestabilnym świecie”, oparty na badaniach przeprowadzonych wśród 80 000 odbiorców – uczniów, rodziców, nauczycieli. Raport przedstawia ważne wnioski i rekomendacje dotyczące wspierania kondycji psychicznej młodzieży. Co ciekawe, publikacja nie jest jedynie odpowiedzią na bieżącą sytuację, jaką mamy w roku 2023, ale ma charakter ponadczasowy. Raport opiera się o kontekst wydarzeń ostatnich trzech, trudnych lat, analizuje sytuację w oparciu o zintegrowane podejście do profilaktyki, a jego rekomendacje mają wspierać decydentów, wychowawców oraz specjalistów w skutecznym i sprawnym reagowaniu na różne możliwe kryzysy przyszłości tak, by zminimalizować koszty zdrowotne i rozwojowe ponoszone przez dzieci i młodzież.

Uczestnicy konferencji mogli wysłuchać wybranych elementów raportu.

W pierwszej części dr Szymon Grzelak przedstawił najważniejsze wyniki z publikacji, ze szczególnym uwzględnieniem faktów mówiących o tym, co wspiera kondycję psychiczną uczniów, a co wpływa na nią negatywnie, zachęcał do budowania „odporności kryzysowej” wśród uczniów w niestabilnym świecie, wskazywał na szczególnie ważną kwestię zadbania o kondycję psychiczną nauczycieli i rodziców oraz zachęcał do odwagi w byciu „dobrym, wymagającym przewodnikiem” dla młodzieży.

W drugiej części Katarzyna Świerzewska, Agnieszka Stec, Marcin Mądry oraz Agata Balcerzak podsumowali dotychczasowe inicjatywy w nurcie profilaktyki zintegrowanej zrealizowane na terenie województwa małopolskiego. Wynikało z nich, że w latach 2011 – 2023 w Małopolsce dokonano ponad 600 działań profilaktycznych opartych o model profilaktyki zintegrowanej, w których wsparto kondycję psychiczną 25 000 uczniów, ponad 5600 rodziców oraz 5000 nauczycieli.

Zespół IPZIN zaprezentował nowe kierunki oraz potencjalne możliwości współpracy z placówkami i samorządami zainteresowanymi zintegrowanym podejściem. Programy profilaktyczne oparte o Model Profilaktyki Zintegrowanej, adresowane są do uczniów klas 5-8 szkoły podstawowej oraz klas 1 szkoły ponadpodstawowej, rodziców uczniów biorących udział w projekcie, a także kadry psychologiczno-pedagogicznej szkoły. To działania takie jak: Gwiazda Mocy dla uczniów klas 6-7 szkoły podstawowej, Archipelag Skarbów dla uczniów klas 7 i 8 szkoły podstawowej oraz klas 1 szkoły ponadpodstawowej, szkolna inicjatywa profilaktyczna Nawigacja w Każdą Pogodę uczniów klas 5-8 szkoły podstawowej oraz klas 1 szkół ponadpodstawowych.

Wspomniano również o możliwości przeprowadzenia zindywidualizowanych badań dla konkretnej placówki w ramach Barometru Profilaktycznego Szkoły (BPS), czyli diagnozy pozytywnego potencjału i problemów dzieci i młodzieży w ujęciu profilaktyki zintegrowanej (badania stacjonarne).

Osobą koordynującą konferencję z ramienia Małopolskiego Centrum Doskonalenia Nauczycieli była Marta Szałach – nauczycielka -konsultantka MCDN ds. wychowania, profilaktyki, opieki i doradztwa zawodowego. Wydarzenie otworzył dr Łukasz Cieślik – Dyrektor MCDN. Podczas spotkania obecne były również: Małgorzata Dutka-Mucha – Wicedyrektor MCDN ds. Ośrodka w Krakowie oraz Jolanta Czuchnowska – Kierownik Działu Doskonalenia i Doradztwa MCDN.

Zaproszenie do wymiany zawodowych inspiracji dotyczących wychowania i profilaktyki.

Podczas konferencji zostało rozdanych 100 egzemplarzy książkowej wersji Raportu „Jak wspierać młodzież w niestabilnym świecie”. Dla wszystkich zainteresowanych Raport jest dostępny także online – do pobrania w całości w formacie pdf i epub.

Zapraszamy Państwa do wdrażania wniosków i rekomendacji zawartych w Raporcie „Jak wspierać młodzież w niestabilnym świecie” w swojej codziennej pracy profilaktycznej i wychowawczej w szkołach.

Wszystkich specjalistów i praktyków zajmujących się pracą z młodzieżą zachęcamy do inspirującej wymiany doświadczeń poprzez dzielenie się wdrożonymi praktykami i wnioskami. Przygotowaliśmy ankietę online umożliwiającą podanie od jednego do trzech przykładów praktycznego zastosowania wybranych wniosków i rekomendacji zawartych w Raporcie. Wypełnienie ankiety zajmie kilka minut, a zebrane informacje przyczynią się do rozwoju naszej pracy w obszarze zapobiegania problemom dzieci i młodzieży.

Link do ankiety.

Udział IPZIN w konferencji oraz materiały konferencyjne zostały współfinansowane z projektu „Profilaktyka zintegrowana w niestabilnym świecie. Wzmacnianie odporności psychicznej nastolatków” realizowanego przez IPZIN w ramach programu Ministra Edukacji i Nauki „Społeczna Odpowiedzialność Nauki II”.

Osobna informacja na stronie, w zakładce PROFILAKTYKA ZINTEGROWANA oraz na stronie IPZIN w aktualnościach.

Jak wspierać młodzież w niestabilnym świecie?

„W sytuacji kryzysów, które obniżają kondycję psychiczną w skali całego społeczeństwa, specjalistów zawsze będzie za mało i zawsze będą trochę za daleko. Natomiast nauczycieli i wychowawców są dziesiątki tysięcy. A rodziców, babć i dziadków oraz życzliwych rówieśników są miliony” – rozmowa z dr Szymonem Grzelakiem, psychologiem, założycielem i prezesem Instytutu Profilaktyki Zintegrowanej wokół Raportu „Jak wspierać młodzież w niestabilnym świecie?”

Katarzyna Pelc „Pierwszy krok”, 21.01.2024 r.

https://www.radiokrakow.pl/audycje/jak-wspierac-mlodziez-w-niestabilnym-swiecie

Dla zainteresowanych osób udostępniamy pełne nagranie konferencji: https://youtu.be/myDXV7dHkcI

Galeria zdjęć